- نویسنده:حسین ملکی
- تاریخ:جمعه 89/11/29
توقف ساخت پالایشگاه در کشور از سال 77 با این توجیه که این فعالیت مقرون به‌صرفه نیست، متوقف شد
توقف ساخت پالایشگاه در کشور از سال 77 با این توجیه که این فعالیت مقرون به‌صرفه نیست، متوقف شد. بیژن زنگنه وزیر اسبق نفت حتی در آذر ماه 87 نیز بار دیگر از این سیاست دولت وقت دفاع و در پاسخ به اصرار خبرنگاری که واردات روزانه 20 میلیون لیتر بنزین را یک تهدید بالقوه در جهت استفاده ابزاری در بخش تحریم‌ها علیه ایران می‌دانست، اظهار عقیده کرد که خودکفایی در محصولاتی مانند بنزین که با امنیت ملی ارتباط دارد، معنا دارد نه بنزین.
به گزارش رجانیوز؛ با این حال، حدود یک سال و نیم پس از این ادعای زنگنه، کنگره امریکا، بخش انرژی و به‌ویژه واردات بنزین به ایران را به امید ایجاد بحران داخلی در اثر ناتوانی دولت کشورمان در تأمین نیاز مردم کلید زد تا نشان دهد بر خلاف آنچه که وزیر اسبق نفت معتقد بود، بنزین یک کالای کاملاً استراتژیک و مرتبط با امنیت ملی بوده است.
اگرچه دولت ایران در مورد بنزین از ماه‌ها پیش از این اقدام خصمانه کنگره و دولت امریکا تدابیر ویژه‌ای تدارک دیده بود، به‌طوری که حتی در دولت نهم نیز پس از برخی تهدیدهای غرب در مورد تحریم بنزین ایران، رئیس‌جمهور و وزیر وقت نفت اعلام کردند که کشور به تکنولوژی خودکفایی بنزین دست یافته و قادر هستیم ظرف 24 ساعت از واردات بنزین بی‌نیاز شویم.
به هر حال، اتحادیه اروپا و کنگره امریکا خرداد ماه امسال تنها پس از گذشت یک هفته از تصویب قطعنامه چهارم شورای امنیت علیه ایران، بخش نفت و گاز و به‌ویژه صنایع پالایشگاهی کشور را مشمول خصمانه‌ترین تحریم های خود قرار داد.
در این زمینه بازرس ویژه رئیس‌جمهور در امور نفت، جزئیات مستندی از هزینه‌های ساخت پالایشگاه در دولت خاتمی و سود حاصل از بازگشت آن را بیان کرد و توضیح داد که ادعای کنار گذاشتن ساخت پالایشگاه به بهانه سرمایه‌گذاری در میدان عظیم گازی پارس جنوبی با واقعیت فاصله زیادی دارد. وی همچنین در مورد مسائل زیست محیطی ناشی از اهمال دولت وقت نکاتی را مطرح کرد.
به گفته‌ی حسین شیوا، تحریم های اتحادیه اروپا هرگونه سرمایه‌گذاری، کمک فنی و انتقال فناوری، فروش تجهیزات و خدمات مربوط به این حوزه‌ها به‌ویژه در بخش پالایش نفت خام و فناوری مایع سازی گاز طبیعی را دربر گرفته و از طرفی دشمن، به اثرگذار بودن این تحریم‌ها در منصرف کردن نظام از آرمان‌های الهی خود، امید زیادی داشت.
وی در گفت‌وگو با ایرنا، با بیان اینکه تاریخ سی و دو ساله انقلاب اسلامی ایران، سراسر درس‌های عزت طلبی، شرافت و اراده ملت مسلمان ایران است، افزود: تحریم های اعمال شده نه تنها موجب فلج شدن امور زندگی مردم و آسیب به نظام نشد، بلکه باعث ترغیب متخصصان و پرسنل خادم و بی ادعای صنعت نفت کشور شد تا در کوتاه ترین زمان ممکن، مملکتی را که یکی از بزرگ‌ترین واردکنندگان بنزین جهان با واردات حدود 20 میلیون لیتر در روز بود، به صادرکننده نوظهور بنزین در جهان تبدیل کرد.
عضو هیات مدیره شرکت ملی پالایش و پخش فرآورده های نفتی ایران افزود: این دستاورد عظیم به ثمر رسیده در صنعت پالایش کشور، به‌حدی عظیم و پراهمیت بود که رهبر معظم انقلاب در خطبه های پرصلابت نماز جمعه تهران خبر خودکفایی کشور در تامین بنزین مورد نیاز داخلی را اعلام کردند.
وی دستیابی به این موفقیت عظیم را حاصل مجاهدت و تلاش کارکنان شرکت ملی پالایش و پخش فرآورده های نفتی ایران و مجتمع های پتروشیمی عنوان کرد و افزود: چند ماه پیش زمانی که دشمنان به یک‌باره فروش بنزین را به ایران ممنوع کردند، کارکنان این دو مجموعه دوشادوش یکدیگر و به همراه سایر بخش های مرتبط وزارت نفت، امید دشمنان برای خدشه دار کردن حیثیت ملت ایران را به سراب تبدیل کردند.
به گفته‌ی شیوا، دشمن از این دستاورد ایران دچار شوک شدید شد و تا مدت‌ها باور نمی کرد که کشور توانسته است بدون واردات بنزین از عهده تامین نیاز داخلی خود برآید.
بازرس ویژه رییس جمهوری درامور نفت گفت: از طرفی در مسیر خودکفایی بنزین به جز افزایش ظرفیت پالایشگاه ها و تولید ضربتی در مجتمع های پتروشیمی، اجرای طرح بزرگ هدفمند شدن یارانه ها ازسوی دولت را باید خاطرنشان کرد که به طور میانگین با کاهش مصرف تقریبی 18 میلیون لیتر در روز، کمک شایانی به قطع واردات بنزین و تحقق این دستاورد بزرگ کرد.
وی بر آگاهی رسانی به ملت ایران درخصوص دستیابی کشور به خودکفایی تولید بنزین در سال 1389 تاکید کرد و افزود: این امر می توانست درسال‌های قبل و حتی در زمان دولت های هفتم و هشتم به وقوع بپیوندد، که این کار صورت نگرفت.
شیوا گفت: در این زمینه آسیب شناسی های مختلفی از سوی کارشناسان صورت گرفت و مشخص شد، سوء مدیریت و ناآگاهی مدیران وقت، مهم‌ترین عواملی بود که کشور را در معرض آسیب پذیری از ناحیه کمبود محصول استراتژیک بنزین قرار داد.
به گفته‌ی وی، تصمیم ساز اصلی وزارت نفت و همفکران وی در چند سال قبل از دولت نهم، همیشه نظرات تخصصی کارشناسان وقت را فدای سلیقه های شخصی خود کردند.
عضو هیات مدیره شرکت ملی پالایش و پخش فرآورده های نفتی تاکید کرد دلایل مختلفی وجود دارد که ثابت می کند در دولت های قبل از دولت نهم پالایشگاه سازی و خودکفایی در تامین فرآورده های نفتی به زیان مملکت نبود، بلکه جزو ضروریات بود و باید جزو اولویت‌های وزارت نفت و حتی دولت وقت قرار می گرفت.
وی در مورد دلایل ضرورت ایجاد پالایشگاه در کشور گفت: هزینه احداث یک پالایشگاه 300 هزار بشکه ای در آن زمان برای یک کشور صادرکننده نفت خام بسیار کمتر از شش میلیارد دلار بود. دست اندرکاران صنعت پالایشگاه سازی معتقدند برای احداث یک پالایشگاه در آن زمان، به ازای هر 100 هزار بشکه بر حسب نوع تکنولوژی مورد استفاده، رقمی معادل یک الی 1،4 میلیارد دلار لازم بود، یعنی برای احداث یک پالایشگاه سیصد هزار بشکه ای، رقمی حدود سه الی 4،2 میلیارد دلار اعتبار سرمایه ای نیاز بوده که مصروف خرید لیسانس، دانش فنی، خرید و نصب تجهیزات خارجی و در نهایت راه اندازی پالایشگاه می شد.
شیوا گفت: کارشناسان امر، نرخ بازگشت داخلی سرمایه گذاری در پالایشگاه سازی را در آن زمان بالاتر از 16 درصد ارزیابی کردند، در نتیجه نرخ سودآوری حاصل از ساخت پالایشگاه کاملاً با آنچه آنان مطرح کردند که هفت درصد بوده، متفاوت است.
وی ادامه داد: یک نگاه راهبردی به آمارهای جهانی میزان عرضه، تقاضا و ارتقای کیفیت فرآورده های نفتی که از طرف مجامع علمی نفتی جهان در همان سال‌ها منتشر شد، به راحتی نشان می داد که بنزین در آینده به کالای پراهمیتی تبدیل می شود.
شیوا گفت: اگر تقاضای جهانی بنزین در سال 2005 یازده میلیون بشکه در روز بود، این میزان برای سال 2015، 22،5 میلیون بشکه پیش بینی شده بود که حاکی از اهمیت روزافزون بنزین در سبد انرژی جهان است. در راستای تأمین این تقاضا، ظرفیت پالایش کشور برای تولید بنزین نیز باید افزایش قابل توجهی می یافت.
به گفته‌ی بازرس ویژه رییس جمهور درامور نفت، در آمارهای مذکور پیش بینی شده بود که ظرفیت (crude distillation) پالایشگاه های خاورمیانه از 6،8 میلیون بشکه در روز در سال 2000 به 8،6 میلیون بشکه در آینده خواهد رسید. این رقم قابل توجهی بود و باید مورد توجه مدیران وقت صنعت پالایش کشور قرار می گرفت و برای آن برنامه ریزی مناسبی می کردند که متأسفانه هیچ اقدامی در آن زمان انجام نشد.
وی از دیگر نشانه های بی توجهی به صنعت پالایش نفت خام در دولت‌های گذشته را توجه نکردن به نصب و راه اندازی واحدهای Deep conversion در پالایشگاه های موجود جهت کاهش تولید نفت کوره و جایگزین کردن خوراک‌های سنگین با سبک عنوان کرد.
او، توجیه مدیران نفتی در دولت‌های قبل از دولت نهم برای احداث نکردن پالایشگاه نفت خام را توسعه میادین مشترک گازی مانند پارس جنوبی عنوان کرد و افزود: این میدان مشترک عظیم گازی یک سرمایه ملی تلقی می شود اما مدیران اسبق نفت با تاخیر 11 ساله در بهره برداری از آن نسبت به کشور قطر، ده ها میلیارد دلار خسارت به اقتصاد کشور وارد آوردند.
به گفته‌ی شیوا، جدا از تاخیر در بهره برداری از این میدان، عملکرد مدیران نفتی قبل از دولت نهم در اجرای طرح های بهداشت، ایمنی و محیط زیست (HSE) و پدافندی در این منطقه به قدری ضعیف بوده که جای هیچ دفاعی را باقی نگذاشته است.
بازرس ویژه رییس جمهور در امور نفت تصریح کرد با به‌کارگیری فناوری‌های روز امکان جلوگیری از سوختن گاز در مشعل های سربه فلک کشیده عسلویه و آلایندگی بسیار و ایجاد مشکلات زیست محیطی و مصدومیت برای کارکنان عملیاتی وجود داشت.
وی گفت: این ضعف ها و کاستی ها در صنعت نفت، با روی کار آمدن دولت های نهم و دهم و با رهنمودهای ارزنده مقام معظم رهبری جبران و آخرین طراحی های دشمنان برای آسیب رساندن به این نظام که ثمره حقیقی خون شهداست، نقش بر آب شد و بار دیگر حقانیت شعار "ما می توانیم" به اثبات رسید.
عضو هیات مدیره شرکت ملی پالایش و پخش ابراز امیدواری کرد در ماه های آینده با بهره برداری از پالایشگاه های جدید در دست ساخت و طرح‌های بهینه سازی در پالایشگاه های موجود، جمهوری اسلامی ایران نبض بازار جهانی بنزین را با استانداردهای روز دنیا (euro5 2009 میلادی) و حتی(euro 6 2014) در دست بگیرد.
خبر مرتبط:
آن روی سکه خودکفایی بنزین؛ محاکمه عوامل سیاست وابسته‌گرایانه توقف ساخت پالایشگاه در دولت خاتمی
